Ο πόνος είναι μία πολύπλοκη δυσάρεστη υποκειμενική εμπειρία με αισθητική, συναισθηματική και κοινωνική διάσταση. Tα ερεθίσματα που λαμβάνει ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξαιτίας του πόνου, ερμηνεύονται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τα προσωπικά βιώματα του καθενός.
O πόνος συνήθως είναι μια προειδοποίηση του σώματος ότι κάτι δεν πάει καλά. Μερικές φορές το σύστημα προειδοποίησης «καταρρέει» και «σημαίνει συναγερμό» χωρίς να υπάρχει λόγος, ή τουλάχιστον χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος και τα υπερδιεργεμένα νεύρα εξακολουθούν να αναφέρουν το άλγος στον εγκέφαλο.
Ο πόνος μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως προς τον εμπλεκόμενο μηχανισμό (πόνος από τη διέγερση των αλγοϋποδοχέων ή νευροπαθητικός πόνος), τη διάρκεια του (οξύς ή χρόνιος) και από το σημείο του σώματος που επηρεάζεται από αυτόν.
Ο χρόνιος πόνος έχει διάρκεια πέραν των τριών μηνών και συχνά είναι ανεξάρτητος από την αρχική του αιτία. Οι ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο βρίσκονται συχνά στην δυσάρεστη κατάσταση, να πρέπει να αποδείξουν στο γιατρό ή στους φίλους τους ότι υποφέρουν. Σημαντικό για τους ασθενείς, είναι να έχουν κατά νου, πως παρόλο που το μέρος του σώματός τους αισθάνεται τον πόνο, δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει καταστραφεί και πως δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης του. Απλούστατα, αυτό που συμβαίνει, είναι η φθορά του μηχανισμού του πόνου στο συγκεκριμένο μέρος του σώματος, με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία του και την αποστολή αχρείαστων μηνυμάτων στον εγκέφαλο.
Όταν ζούμε πονώντας για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πράγματα μπορεί να γίνουν χειρότερα. Ο πόνος συχνά περιορίζει τη δυνατότητα του ανθρώπου να εργαστεί, να διασκεδάσει ή ακόμη και να αυτοεξυπηρετηθεί. Πολλά άτομα που υποφέρουν από χρόνιο πόνο εγκαταλείπουν τη δουλειά τους και έτσι αποκτούν και οικονομικό πρόβλημα. Καθώς ο χρόνος περνά δίχως να νιώθουν καμιά ανακούφιση, τα άτομα αυτά τείνουν να γίνουν εσωστρεφή και να πάθουν κατάθλιψη. «Αγκιστρώνονται» στην οικογένεια τους, στους φίλους τους ή σε όποια άλλα άτομα τους φροντίζουν, στάση που μεγαλώνει τη μοναξιά και την κοινωνική τους απομόνωση.
Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου απαιτεί την εξειδικευμένη γνώση, ατόμων εκπαιδευμένων στην αξιολόγηση, τη διάγνωση και τη θεραπεία όλων των διαφορετικών τύπων πόνου (pain specialist) .
Μερικές παθήσεις που σχετίζονται με τον χρόνιο πόνο:
- Κεφαλαλγία (ημικρανίες, κεφαλαλγίες)
- Προβλήματα σπονδυλικής στήλης (Οσφυαλγία, αυχεναλγία)
- Οστεοαρθρίτιδα
- Μεθερπητική νευραλγία
- Πόνο μέλους φάντασμα (από μαστεκτομή, από ακρωτηριασμό άνω & κάτω άκρου)
- Θωρακαλγίες μετά από μαστεκτομή ή θωρακοτομή
- Ιερολαγονίτιδα (πόνος στη λεκάνη)
- Νευραλγία τριδύμου
- Χρόνιος μετεγχειρητικός πόνος
- Πυελικός πόνος (χρόνια κυστίτιδα, ενδομητρίωση)
- Διαβητική Νευροπάθεια
- Καρκινικός πόνος
Η αντιμετώπιση χρόνιου πόνου μπορεί να γίνει φαρμακευτικά αλλά και με την εφαρμογή ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών. Οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές βοηθούν τους πάσχοντες να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους γρήγορα και χωρίς ισχυρή εξάρτηση από φάρμακα. Η εξειδίκευση της επεμβατικής θεραπείας πόνου είναι από τις πιο ταχεία αναπτυσσόμενες ειδικότητες παγκοσμίως και ασκείται κυρίως από αναισθησιολόγους. Αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο θεραπείας ανάμεσα στη συντηρητική αντιμετώπιση (φάρμακα, φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία) και τη χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων. Οι τεχνικές αυτές είναι: α) στοχευμένες εγχύσεις φαρμάκων σε περιφερικά νεύρα, νευρικές ρίζες της σπονδυλικής στήλης, σπονδύλους και συμπαθητικά γάγγλια (αυχενική, θωρακική και οσφυϊκή επισκληρίδιος, ενδαρθρικές εγχύσεις, τοποθέτηση μόνιμης ενδορραχιαίας αντλίας έγχυσης οπιοειδών, διηθήσεις με τοπικό αναισθητικό στα σημεία πυροδότησης), β) νευρόλυση με εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων (facet joints, σπλαγχνικών νεύρων της κοιλιάς και της πυέλου, για την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου, νευρομετατροπή του γαγγλίου του τριδύμου για την ανακούφιση από ανθεκτική νευραλγία τριδύμου).
